AAN DE SLAG

We zijn al beroemd in Jinja. De Wazungu(de ‘witten’) die ze steeds door het opwaaiende stof zien lopen, en geen gebruik maken van een boda boda valt op. Lopen is voor de arme mensen! Het vertellen dat Annemie de Vierdaagse van Nijmegen heeft gelopen onlangs, dat begrijpen ze helemaal niet. Ze geloven niet dat je voor je lol gaat lopen! Maar wij genieten van het lopen, je ziet zoveel meer. Laatst zagen we onderweg een bijeenkomst van mensen. Het bleek dat de nacht daarvoor een man plotseling was overleden. Het feit dat de man was overleden was misschien ernstig, maar het probleem was dat die man was overleden in het huis van zijn tweede vrouw. Men was nu met de hele bijeenkomst aan het praten waar die man opgebaard zou moeten worden. Uiteindelijk is besloten dat het lichaam naar het huis van zijn eerste vrouw verplaatst moest worden, want daar had hij kinderen. Oegandezen zijn heel beleefd in de publieke omgang. Mocht je op straat een bekende tegenkomen, dan behoor je een praatje te maken. Geen tijd hiervoor hebben is geen excuus. Fatsoen vind je ook terug in het niet geconfronteerd worden met rokende mensen. De eerste die ik heb zien roken is een Nederlands meisje geweest. Naast wetgeving is het ook een vorm van beschaving: roken doe je niet in het openbaar. Het al lopende opeten van een chapatti,een soort pannenkoek, evenmin. Die beschaving is minder aanwezig als het gaat om huiselijk geweld. We hebben er de afgelopen dagen op verschillende wijzen mee te maken gehad. Op het kantoortje van ons project, a Woman’s Worth, meldt zich een vrouw met een kind van een jaar. Ze droeg het op haar rug en is opnieuw zwanger. Ze vertelt, terwijl wij ons uit het zicht ontrekken, over de zoveelste mishandeling door haar echtgenoot. Ze trekt het niet meer. De mensen van a Woman’s Worth weten ervan, maar steeds gaat zij weer naar de man terug. Maar nu is het genoeg. Echter, haar naaimachine, haar middel van bestaan, staat nog in het huis. De dorpsoudste moet toestemming geven om deze op te halen. Dat gebeurt terwijl hij een gesprek heeft met de echtgenoot. Diezelfde dag vertrekt zij voor enige tijd naar haar familie. Voorlopig is het probleem even opgelost. Als ze bevallen is van haar tweede kindje gaat ze weer aan de slag met haar naaimachine, en zal ze een huisje kunnen betrekken van het geld wat zelf verdiend heeft en wat door aWomansWorth apart is gezet zodat haar ex echtgenoot daar geen zeggenschap over heeft. Maar we worden er ook op een positieve manier mee geconfronteerd. In Walukuba, een wijk in Jinja, wordt een voorstelling in de open lucht gespeeld over huiselijk geweld. Het publiek kan inspringen om de diverse rollen op een andere manier te spelen. Jong en oud doen mee, de hilariteit is groot, stof voor de toeschouwers om over na te denken. We hebben inmiddels een agenda! Maandag geeft Annemie les op het schooltje van Nuru. Nuru heeft vorig jaar de cursus bij A Women’s Worth gevolgd. Het onderwijs is een opeenvolging van mantra’s op het terrein van het leren van het alfabet en het rekenen: herhaling, herhaling. Het is een terugkerend fenomeen zowel bij begroetingen als kerkdiensten. De kracht zit in de herhaling. In de klas weten de kinderen vaak niet wat zij leren, ze zeggen het na. Annemie heeft een ander programma bedacht, wat meer inbreng van de kinderen vraagt. De kinderen vinden het geweldig! Op straat wordt Annemie heel erg vaak begroet met “Hello teacher Annemie”. Dinsdag bezoeken we in tweetallen, samen met de maatschappelijk werkster Viola, de leraren Kenneth en Ernest, en Susan,de vrouwen van de cursus thuis. Sommige verhalen zijn schokkend vanwege de persoonlijke problematiek(gezin, ziekte, behuizing, financiele middelen). In andere verhalen klinkt daarentegen veel ambitie en kracht door om het ‘beter’ te krijgen. Ondanks alle obstakels en wat dat beter ook mogen zijn. Woensdag is vaak een reflectiedag voor a Woman’s Worth. Susan heeft een kip gekregen van een vrouw waar ze persoonlijk veel voor heeft betekend: haar kind gedeeltelijk verbrand en een brand in haar woning. Een mooie gelegenheid om de kip gezamenlijk op zo’n dag te verorberen. Vrijdag doen wij weer bezoeken en zijn ’s middags aanwezig bij de training. Een aantal vrouwen wonen in de sloppenwijk Soweto. De behuizing is veel slechter dan elders. De lemen hutten staan dicht op elkaar en als het geregend heeft zijn de paden daartussen modderig en spiegelglad. Op dit moment is het regentijd. D.w.z. dat het naar verhouding meer regent. Als het regent ligt het openbare leven voor een groot gedeelte stil. De vrouwen blijven dan vaak weg van de training, kinderen worden thuis gehouden en gaan niet naar school, het rijden met de boda boda is een riskante aangelegenheid. We nemen het leven maar zoals het is: regen, uitval van elektriciteit, dagelijks douchen met koud water, geen geld in de pinautomaat. Het niet beschikken over stromend water is ons tot nog toe bespaard gebleven. Het hoort er allemaal bij. Het lijkt de Oegandezen ook niets te doen. Het is zoals het is. Hoewel, een zucht naar verandering is merkbaar. De gevechten in het parlement, wat jullie er ook van denken, zijn daar toch tekenen van. Of zoals een boda boda jongen het uitdrukte: we zijn zo’n rijk land, en we worden er niet beter van. Daar schuilt toch een beetje hoop in dat het beter kan. Gisteren hebben we twee mountainbikes gehuurd en hebben genoten van een prachtig land.